Het middenstuk

Elke zakelijke tekst heeft een inleiding, een middenstuk en een slot. In wetenschappelijke teksten is de inleiding de plaats waar je in ieder geval de probleemstelling presenteert. Die probleemstelling geeft namelijk aan welke vraag over het gekozen onderwerp gesteld en beantwoord gaat worden. In het middenstuk behandel je onder regie van de probleemstelling allerlei aspecten van het onderwerp, of alle argumenten die je wilt inbrengen. In het slotgedeelte van de tekst kom je weer terug op de probleemstelling: je geeft nog eens compact en expliciet aan welk antwoord je op de gestelde vraag geeft. Het slot heeft in wetenschappelijke teksten dus het karakter van een conclusie. Uiteraard zal de conclusie overtuigender zijn naarmate deze wordt ondersteund door de gegevens of de argumenten die in het middenstuk zijn aangevoerd.

Hoe kun je de informatie of de argumentatie zo indelen dat de weg van probleemstelling naar antwoord, van inleiding naar conclusie overzichtelijk wordt? Je moet de gegevens rubriceren en ordenen, zo mogelijk door gebruik te maken van een vast indelingsprincipe. 

Rubriceren en ordenen

Allereerst groepeer je alle informatie die voor het beantwoorden van de probleemstelling relevant is in rubrieken. Met andere woorden: je zet bij elkaar wat bij elkaar hoort. Daarna zet je deze rubrieken in een volgorde die bij je uiteenzetting past en je bepaalt de hierarchie in deze ordening: Bij omvangrijke wetenschappelijke teksten werk je daarvoor met hoofdstukken, paragrafen en subparagrafen. Bij kleinere werkstukken werk je met paragrafen en eventueel subparagrafen. Vaak is het erg handig om gebruik te maken van vaste manieren van indelen die hun nut voor wetenschappelijke teksten al bewezen hebben. Ze staan bekend als vaste indelingsprincipes.

Indelingsprincipes

Belangrijke algemene indelingsprincipes zijn:

1. thematische indelingsprincipe
2. chronologische indelingsprincipe
3. geografische indelingsprincipe
4. methodische indelingsprincipe
5. probleemoplossende indelingsprincipe
6. evaluerende indelingsprincipe

1. Thematische indelingsprincipe

Als je je informatie thematisch indeelt, orden je je informatie naar onderwerp of aspecten van een onderwerp. Je kunt bijvoorbeeld onderscheiden: verschillende situaties, kenmerken, (groepen) personen, onderdelen en aspecten.

       Voorbeeld

2. Chronologische indelingsprincipe

Als je je tekst chronologisch indeelt, orden je gegevens naar tijdstip of periode. Deze indeling is goed te gebruiken bij historische studies of bij het beschrijven van processen.

       Voorbeeld

3. Geografische indelingsprincipe

Bij een geografische indeling deel je het materiaal in naar plaats. Het begrip 'plaats' moet jer hier ruim opvatten. Je kunt er bijvoorbeeld ook twee verschillende afdelingen onder laten vallen.

       Voorbeeld

Een geografisch of chronologisch indelingsprincipe kan ook heel goed op een 'lager' niveau worden toegepast. Een geografisch indelingsprincipe kan bijvoorbeeld goed passen in een bepaald deel van het middenstuk van een tekst met een evaluerende probleemstelling.

       Voorbeeld

4. Methodische indelingsprincipe

Het methodische indelingsprincipe is geschikt voor verslagen van empirisch, experimenteel onderzoek, want het volgt zo'n beetje de loop van zulke onderzoeken. Voor deze indeling kun je goed kiezen als je een verklarende probleemstelling hebt geformuleerd.

       Voorbeeld

5. Probleemoplossende indelingsprincipe

Het probleemoplossende indelingsprincipe is geschikt als je een probleem wilt analyseren en er een oplossing voor wilt aandragen. Deze indeling is goed bruikbaar bij een evaluerende probleemstelling.

       Voorbeeld

6. Evaluerende indelingsprincipe

Een evaluerend indelingsprincipe is geschikt als je ergens een oordeel over wilt geven. Bij dit indelingsprincipe hoort dus vaak een evaluerende probleemstelling.

       Voorbeeld

Overige pagina's in deze rubriek: Introductie   Inleiding   Probleemstelling   Conclusie   Discussie   Alinea