Werkbank Academische vaardigheden

De aanpak van de schrijftaak: introductie

Volgens Kees van Kooten is schrijven ‘blijven zitten tot er wat op papier staat’; anderen hebben het over ‘een daad van betekenis maken’, of ‘het zich uiteenzetten van De Zelf met De Ander’. In alle omschrijvingen zit wel wat waars: als je schrijft ben je bezig met het ‘vertalen’ van allerlei chemische processen in je hoofd (gedachten, ideeën, kennis) naar letters op papier. Daarbij ben je op de allereerste plaats in worsteling met jezelf, met je eigen gedachten die op de een of andere manier in tekst gevangen moeten worden. Maar je moet ook denken aan je publiek: ook voor je lezers moet de neerslag van jouw gedachten ‘betekenis hebben’, dat wil zeggen begrijpelijk zijn. Als je schrijft, moet je dus egocentrisch en sociaal zijn.

Bovendien moet je bij het schrijven ook nog eens een heleboel verschillende dingen doen; je moet een antwoord vinden op vragen als: moet dit onderdeel hier of pas aan het eind? Kies ik voor deze indeling of niet? Maar ook moet je oplossingen vinden voor allerlei verschillende formuleerproblemen: drukt deze zin wel precies uit wat ik wil zeggen? Is deze zin ook voor iemand anders te begrijpen? Staat de komma hier wel goed? Is het ‘spellingshervorming’ of ‘spellinghervorming’?

Het is belangrijk om in te zien dat het hier gaat om verschillende vaardigheden, vaardigheden die horen bij verschillende fases in het schrijfproces. Als je je afvraagt welke indeling je voor je tekst gaat kiezen, dan ben je in feite bezig met het plannen en organiseren van je tekst. Dat is al een heel andere bezigheid dan het formuleren van een goedlopende zin, net zoals het nalopen van een tekst op spelfouten, het eigenlijke redigeren, een aparte activiteit is. Goede schrijfstrategieën zijn nodig om voor deze verschillende onderdelen van de schrijftaak apart tijd en aandacht in te ruimen. Uiteindelijk leidt al dit nadenken en plannen tot een blauwdruk van je uiteindelijke tekst: het tekstplan.

Op een rijtje

• Schrijfstrategieën zijn nodig om de schrijftaak makkelijker te maken.
• Schrijffasen helpen je om de enorme klus in stukken te verdelen.
• Het tekstplan is de blauwdruk van je tekst en geeft je houvast tijdens het schrijven.

Voor meer informatie over het schrijven van academische teksten:

L. de Bolle (2011). Academische taalvaardigheden: lezen, schrijven, spreken. Brussel: Academic and Scientific Publishers.
J. de Jong (2011). Handboek academisch schrijven. Bussum: Coutinho.
L. de Wachter & C. van Soom (2010). Academisch schrijven: een praktische gids. Leuven: Acco.

De portal Academische vaardigheden van het Talencentrum Universiteit Groningen (RUG) bevat ook veel goede tips voor het schrijven van academische teksten. Je vindt hier ook het online Handboek Academische Communicatieve Vaardigheden (HACV): Beter schrijven en presenteren op academisch niveau.

Overige pagina's in deze rubriek: Schrijfstrategieën   Fases in het schrijfproces   Tekstplan