Werkbank Academische vaardigheden

Woordkeus

Je bewijst de lezer een grote dienst als je de informatie die je wilt overbrengen zonder veel omhaal presenteert. Een directe, zakelijk beschrijving is noodzakelijk. Op deze pagina vind je de volgende onderwerpen over woordkeuze:

• Abstracte woordkeuze
• Populair taalgebruik

Abstracte woordkeuze

Omslachtige en wijdlopige formuleringen verduisteren het zicht op wat je wilt beweren en maken je tekst ontoegankelijk. Een voorbeeld van hoe het niet moet:

Uiteindelijk zullen de lezers wel doordringen tot de kern van deze abstracte mededeling, maar het is efficiënter om die kern meteen aan te bieden:

Een paar vuistregels:

• Uitgebreide voorzetselconstructies kunnen bijna altijd vervangen worden door voorzetsels die uit één woord bestaan:

• met betrekking tot — over, voor
• in verband met — door
• ten aanzien van — op, over, van, voor
• ten behoeve van — voor
• met behulp van — met
• als gevolg van — door

• Lange omschrijvingen kunnen heel vaak vervangen worden door enkele woorden:

• in weerwil van het feit dat — hoewel
• op grond van het voorafgaande — omdat

• Woorden als aspect, element,  functie,  proces en situatie voegen zelden iets toe. Vaak kun je ze zonder verlies aan informatiewaarde vervangen: problemen van financiële aard zijn financiële problemen; het bijwoord heeft een specificerende functie is vaak hetzelfde als het bijwoord specificeert.

Concreetheid

Precisie is een groot goed in wetenschappelijke teksten. Concrete woorden en zinnen helpen om de gevraagde precisie tot stand te brengen. Bovendien maakt concreetheid je tekst toegankelijker: de lezer kan zich beter iets voorstellen bij wat je naar voren brengt. In het volgende voorbeeld ontbreekt het in belangrijke mate aan concreetheid:

Bepaalde geeft te weinig specifieke informatie over welke spelfouten nu eigenlijk bedoeld worden; het woord spellingveranderingen is helemaal onbepaald. Bepaalde kun je concretiseren door te beschrijven welke spelfouten je bedoelt:

Eventueel zou je nog een voorbeeld van dit type spelfouten kunnen geven. Spellingveranderingen, of wijziging van de spelling  kun je ook verder concretiseren:

Nog een voorbeeld van een abstracte zin:

In bovenstaande zin is niet duidelijk welke veranderingen hebben plaatsgevonden en welke ontwikkelingen zich hebben voltrokken. Bovendien is niet duidelijk waar deze veranderingen hebben plaatsgevonden, hoe en waarom. Het is nodig om deze zin te concretiseren met behulp van voorbeelden. In het bovenstaande geval is het nog het allerbeste om de zin weg te laten. Behalve als dit een topic-zin is aan het hoofd van een alinea of paragraaf waarin deze veranderingen en ontwikkelingen worden toegelicht en opgesomd.

Populair taalgebruik

In wetenschappelijke teksten is het belangrijk dat de informatie op een zakelijke, neutrale manier gebracht wordt (zie ook toonzetting). Populair taalgebruik past niet in wetenschappelijke teksten, tenzij het bijvoorbeeld een onderwerp als social media betreft, waar veel populair taalgebruik wordt gebezigd bij wijze van illustratie. Of als je een onderzoek doet naar straattaal.

Enkele voorbeelden van woorden of uitdrukkingen die niet thuishoren in een wetenschappelijke tekst:

• Allerlei superlatieven als ‘mega’ en ‘super’, let ook op woorden als ‘heel erg’, ‘heel veel’ etc.
• Straattaal als: ‘chill’, ‘vet’, ‘tof’, ‘relaxed’.
• Engelse slang als: ‘No go’ (Dat is echt een no go.).

Woordenboeken en synoniemen

Als je zoekt naar de precieze betekenis van een woord, naar synoniemen, of het juiste woord niet kunt vinden, gebruik dan:

• De online woordenboeken van Van Dale.
  N.B. Als je niet op de VU werkt, moet je je browser op een speciale manier instellen om van deze woordenboeken gebruik te kunnen maken (zie de website van de UBVU > Faciliteiten > Thuis werken).
• Van Dale Groot Synoniemenwoordenboek (2007).
• P.W. Brouwer, L. Brouwers en F. Claes (2002), Het juiste woord. Uitgeverij Het Spectrum.
• R. Reinsma (2020), Prisma Synoniemen. Uitgeverij Het Spectrum.

Overige pagina's in deze rubriek: Introductie   Zinsbouw   Verwijswoorden   Structuurwoorden   Lijdende vorm   Naamwoordstijl   Toonzetting